Acteur Russel Brand door meerdere vrouwen beschuldigd van verkrachting en seksueel misbruik: 'Kon jaren zijn gang gaan'

Tenminste 4 vrouwen beschuldigen komiek, acteur en activist Russel Brand van seksueel misbruik en verkrachtingen. Dat blijkt uit een onderzoek van kranten The Sunday Times, The Times en televisieprogramma Channel 4 Dispatches. Onderzoekers verzamelden een jaar lang informatie van werkgevers, oud-collega's en mensen die in de persoonlijke kringen van Russel Brand verkeerden. Het eindresultaat, een anderhalf uur lange documentaire vol schokkende details, werd zaterdagavond vertoond op Britse televisie.

'In Plain Sight', zo leidt de ondertitel van het exposé op Channel 4. Russel Brand stak nooit zijn imago als bad boy onder stoelen of banken. Een kwajongen met perverse trekken, zo profileerde hij zich met gevatte op-het-randje-humor in talkshows of tijdens zijn eigen stand-up optredens. "Hij maakte van zijn imago heel goed gebruik. Zo kon hij blijven pushen, en iedereen vond het grappig. Want hij is Russel. Zo is 'ie nu eenmaal", vertelt een van de vrouwen die getuigt van Russels vermeende wangedrag.

Een van de eerste getuigenissen over Brand speelt rond 2006. Op dat moment heeft Brand als komiek vaste voet aan de grond te gekregen in de Britse mediawereld. Door zijn markante uiterlijk, grove humor en optredens als knuffelbare flapuit bij televisieoptredens valt hij op. Zijn tournee door het Verenigd Koninkrijk is uitverkocht. Een vrouw die in de documentaire haar verhaal doet zegt rond die tijd meerdere keren seks met Brand te hebben gehad. Hij zou haar hebben ontmaagd. Ze was toen 16 jaar oud, Brand was zelf 31 jaar. "Hij en een vriend van hem brachten me naar huis na afloop. Als een ouder die een kind wegbracht, zo voelde het. Ik voelde me heel erg klein", vertelt de vrouw. Als ze samen waren, vroeg Brand haar om voor te lezen uit Lolita, een roman waarin de hoofdpersoon een relatie onderhoudt met een minderjarige. Op een ander moment zou Brand op haar zijn geklommen terwijl de twee in bed lagen. Hij zou haar tot orale seks hebben gedwongen, maar dit stopte toen ze hem stompte. "Hij trok daarna mijn mond ver open en begon te kwijlen in mijn keel. Ik moest het doorslikken. Ik huilde en moest ervan kokhalzen. Hij leek zo kwaad te zijn, maar ik had geen idee wat ik hem had misdaan."

Ineens stond hij voor me met zijn penis in zijn hand. Hij maakte een gebaar, insinuerend dat ik hem moest pijpen.

Big Brother

In 2004 krijgt Russel brand een klus als presentator van een talkshow die zich situeert rond Big Brother, een van origine Nederlandse realityshow die op dat moment ook in het Verenigd Koninkrijk ongekend populair is. In de documentaire komt een toenmalige productieassistente van het programma, een zogeheten runner, aan het woord. Ze kwam net kijken in de televisiewereld, maar was meteen erg geliefd bij Brand. Ze werd achter de schermen samen met een andere productiemedewerkster het 'doorgeefluik' van de collega's naar Russel toe. "Hij was erg op me gesteld. Mensen zagen dat we een connectie hadden. Als ze iets van hem wilden, hadden ze meer kans als het via mij ging", vertelt de vrouw. Er ontstond een vertrouwensband tussen haar en Russel, totdat de sfeer op een dag radicaal omsloeg. 

"Ik ging naar hem toe om te vragen wat hij als lunch wilde hebben. Ineens stond hij voor me met zijn penis in zijn hand. Hij maakte een gebaar, insinuerend dat ik hem moest pijpen. Dat deed ik natuurlijk niet, maar was wel bang. Ik was ook bang voor de gevolgen die het zou hebben als ik het iemand zou vertellen", aldus de vrouw. "Naarmate de tijd verstreek en zijn geflirt heviger werd, voelde ik me gevleid. Ik werd zijn wereld ingezogen." Later zouden de twee ook seks hebben gehad. Volgens de vrouw was er sprake van 'grooming'. Brand zou haar bovendien expliciet gevraagd hebben om de affaire te verzwijgen, omdat er een verbod op seks met collega's in zijn contract zou zijn opgenomen. Channel 4, dat destijds de Big Brother-talkshow uitzond, zegt dat zo'n clausule er naar hun weten niet is geweest.

Productiemaatschappijen hebben een verantwoordelijkheid. Er bestond een klimaat waarin hij jarenlang zijn gang kon gaan.

Endemol

In de documentaire worden meerdere programma's genoemd die werden geproduceerd door Endemol, waaronder de Big Brother-talkshow. Het bedrijf werd opgericht door Joop van den Ende en John de Mol, maar de Nederlanders waren op het moment van de voorvallen al niet meer betrokken bij zowel de Britse als Nederlandse tak van het bedrijf. Er zijn volgens bronnen meerdere klachten over het gedrag van Brand ingediend bij Endemol. Productiehuis Banijay, waaronder Endemol tegenwoordig valt, ontkent hier iets van te weten. Channel 4 heeft Banijay gevraagd een onderzoek in te stellen naar de aantijgingen over Brand.

De vrouw die als productiemedewerker te maken zegt te hebben gehad met het misbruik door Brand, vindt de rol van de producenten kwalijk, "Productiemaatschappijen hebben een verantwoordelijkheid. Er bestond een klimaat waarin hij zijn gang kon gaan."

Naast presenteren bij onder meer MTV en Channel 4 kwam Brand ook aan de bak bij de publieke omroep. Van 2006 tot 2008 had de komiek een radioprogramma bij BBC Radio 6 en BBC Radio 2. Het programma stopte abrupt nadat Brand tijdens een uitzending meermaals acteur Andrew Sachs opbelde met de boodschap dat hij seks had gehad met Sachs' kleindochter. Het belletje leidde tot een landelijke mediarel die het einde werd van het programma. Het eerste spraakmakende moment voor de show was het niet. Eerder had Brand al eens tijdens een uitzending seksueel getinte opmerkingen gemaakt naar een nieuwslezeres en aangeboden "een naakte productiemedewerker" te schenken aan Jimmy Savile.

Publiek

"Ik hou van drank en drugs, maar daar heb ik er teveel van gebruikt. Nu ga ik graag van bil", sprak Brand in een van zijn comedyshows. De vrouwen die in de documentaire aan het woord komen bevestigen het beeld dat hij dikwijls grappend van zichzelf schetste: een man met een constante behoefte aan seks. Mensen die in de productie werkten voor televisie- of theaterprogramma's van Russel Brand, zeggen dat regelmatig aan hen werd gevraagd om telefoonnummers te verzamelen van jonge vrouwen uit het studiopubliek. Brands assistentes kregen kaartjes op uit te delen met daarop zijn hotelkamernummer, of er werd direct aan vrouwen gevraagd of ze een bezoek wilden plegen aan zijn kleedkamer. "Hij kon overal vrouwen vandaan pikken", vertelt iemand die met Brand werkte bij zijn theateroptredens. 

Alle vier de vrouwen die in de documentaire aan het woord komen, zeggen minstens een keer door de acteur te zijn verkracht. In één van deze gevallen zegt een vrouw de volgende ochtend sms-contact te hebben gehad over de verkrachting, waarin Brand zijn excuses maakt voor "wat er gebeurd is". De sms-berichten zijn door de onderzoekers geverifieerd. In 2014 verscheen al eens een boek waarin een ex-partner van Russel Brand (anoniem) schreef over een seksueel gewelddadige relatie waarin ze fysiek en emotioneel werd mishandeld.

Hoewel Brand bekent zich op sommige momenten te hebben gedragen op een manier waar hij achteraf niet trots op is, verwerpt hij alle beschuldigingen van seksueel wangedrag. De komiek, die zich de laatste jaren vooral als activist en goeroe presenteert, ziet in het onderzoek een "grotere agenda" tegen hem, uitgevoerd door de mainstream media.