Binnenland
Universiteitsmuseum Groningen wil 'evenwichtiger beeld' schetsen van 'racistische' Aletta Jacobs
'Mensen knepen een oogje dicht voor haar racisme'
In heel Nederland staat de omgang met 'omstreden erfgoed' ter discussie. In Hoorn wordt gedebatteerd over het wel of niet weghalen van een beeld van Jan Pieterszoon Coen, die van betekenis was voor de Nederlandse welvaart in de zeventiende eeuw maar ook volkerenmoord pleegde op de Banda-eilanden. Bij de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) staat hét boegbeeld ter discussie: feministisch rolmodel Aletta Jacobs.
Ukrant.nl, een nieuwsplatform voor academisch Groningen, sprak enkele voor- en tegenstanders van de verering van Jacobs. De reden: Aletta Jacobs was niet alleen een pionier in de Nederlandse vrouwenemancipatie, ze promoveerde als eerste vrouw ooit aan een Nederlandse universiteit en werd arts, ze bezigde ook racistische denkbeelden.
Jacobs beschrijft zwarten als mensen die "nog op een lager trap van ontwikkeling staan" en daarom hulp behoeven. De denkbeelden zijn niet ongebruikelijk in het begin van de twintigste eeuw, maar roepen wel vragen op.
‘Ik geloof niet in de cancelcultuur", vertelt Singh aan Ukrant.nl. "Maar de waarheid moet boven tafel komen. Mensen moeten weten hoe alomtegenwoordig racisme was en hoe racistisch de meeste van onze helden waren. We moeten zulke vraagstukken met elkaar bespreken."
Lars Hendrikman, directeur van het Universiteitsmuseum, vindt dat er te weinig over de 'andere kant' van Jacobs te vinden is in de Aletta Jacobskamer van het museum. Op dit moment liggen er slechts twee van de omstreden uitspraken uitgeprint op A4-papier. "In een volgende opstelling zou ik een evenwichtiger beeld willen schetsen", aldus Hendrikman. "We kunnen de verdiensten van Aletta waarderen en omarmen zonder de scherpe randen daarvan te verdoezelen."
Ukrant.nl, een nieuwsplatform voor academisch Groningen, sprak enkele voor- en tegenstanders van de verering van Jacobs. De reden: Aletta Jacobs was niet alleen een pionier in de Nederlandse vrouwenemancipatie, ze promoveerde als eerste vrouw ooit aan een Nederlandse universiteit en werd arts, ze bezigde ook racistische denkbeelden.
'Aapgelijke Bosjesman'
In 1911 en 1912 maakte Jacobs een wereldreis door Afrika, Azië en Rusland. Brieven die ze destijds schreef geven een inkijkje in het racistische wereldbeeld van Westerse academici toen. Zo spreekt Jacobs over een "aapgelijke Bosjesman en vrouw" die "probeeren in kleeding en gebruiken de Europeër na te doen" en er daardoor "dikwijls allerbespottelijkst uitzien". Ook schrijft ze, "Mrs. Catt heeft reeds den wensch geuit om op haar verjaardag van ons zoo’n klein negertje cadeau te krijgen, maar het mag dan niet grooter worden."Jacobs beschrijft zwarten als mensen die "nog op een lager trap van ontwikkeling staan" en daarom hulp behoeven. De denkbeelden zijn niet ongebruikelijk in het begin van de twintigste eeuw, maar roepen wel vragen op.
Hoewel mensen wisten dat ze een racist was, werd ze getolereerd en geëerd.
Oogje Dicht
Anjana Singh, historicus die komende maand haar onderzoek naar het slavernijverleden van Groningen presenteert, vindt dat Jacobs vanwege haar racisme niet meer op een voetstuk mag worden geplaatst. "In het verleden is er met mildheid naar Aletta Jacobs gekeken. Hoewel mensen wisten dat ze een racist was, werd ze getolereerd en geëerd. Mensen knepen een oogje dicht voor haar racisme omdat ze voor de vrouwenzaak streed."‘Ik geloof niet in de cancelcultuur", vertelt Singh aan Ukrant.nl. "Maar de waarheid moet boven tafel komen. Mensen moeten weten hoe alomtegenwoordig racisme was en hoe racistisch de meeste van onze helden waren. We moeten zulke vraagstukken met elkaar bespreken."
Lars Hendrikman, directeur van het Universiteitsmuseum, vindt dat er te weinig over de 'andere kant' van Jacobs te vinden is in de Aletta Jacobskamer van het museum. Op dit moment liggen er slechts twee van de omstreden uitspraken uitgeprint op A4-papier. "In een volgende opstelling zou ik een evenwichtiger beeld willen schetsen", aldus Hendrikman. "We kunnen de verdiensten van Aletta waarderen en omarmen zonder de scherpe randen daarvan te verdoezelen."
Zeker even checken
Zeker even checken
Gerelateerd
Gerelateerd
Meest gelezen
Meest gelezen
